DİŞİN GENEL YAPISI
Dişlerimizin dış yüzeyi mine tabakasıyla örtülüdür. Aynı zamanda vücudumuzun en sert organıdır. Onun altında daha yumuşak olan dentin tabakası yer alır. Dentin tabakasının içinde dişlerimizi besleyen ve canlı tutan ‘pulpa’ adı verilen damar sinir kompleksi yer alır. Pulpa kök kanalı sistemi denilen dişin içindeki boşlukta bulunur. İşte bu kök kanal siteminin tedavisine kanal tedavisi denir.
Diş kanalları her zaman düz olmazlar. Eğri, dar ve karmaşık kök kanal sistemleri mevcuttur.
KANAL TEDAVİSİ NEDİR?
Dişin içinde damar ve sinirlerin bulunduğu boşluğa kök kanal sistemi adı verilir. Bu boşlukta bulunan sinir ve damar kompleksine pulpa denir. Pulpanın çürük, travma, enfeksiyon gibi durumlar nedeniyle zarar görmesi neticesinde kanal sisteminin temizlenmesi, şekillendirilmesi ve doldurulması gerekir. Bu işleme kanal tedavisi denir.
KANAL TEDAVİSİ HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Diş ağrısı kanal tedavisi endikasyonu için önemli bir kriterdir. Kendiliğinden veya ağrı kesici kullanılmasına rağmen geçmeyen ağrılar dişin artık kendini savunamadığını gösterir. Bu durumlarda kanal tedavisi gerekir. Bazı kronik durumlarda dişte herhangi bir rahatsızlık olmamasına rağmen yapılan radyografik kontrollerde kökte iltihaplanmalara rastlanabilir. Bu durumlarda da kanal tedavisi gerekir. Dişe önceden yapılan yetersiz kanal tedavileri yeniden yapılan düzgün bir kanal tedavisi ile daha uzun süre ağızda kalabilir.
ENDODONTİST KİME DENİR?
Diş hekimliği eğitimini tamamladıktan sonra endodonti dalında doktora yapmış olan kişilere endodontist denir.
KANAL TEDAVİSİ AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?
Kanal tedavisi lokal anestezi altında yapılır. Lokal anestezi uygulanan bir dişin tedavi sırasında ağrı duyma şansı yoktur. Tedavi sırasında ağrı hissediliyorsa anestezinin yetersiz olduğu anlamına gelir. Bu durumda beklenir ve gerekirse bir miktar daha anestezi yapılır. Hasta tedavi sırasında ağrı hissediyorsa bir şeylerin yanlış olduğu anlamına gelir.
KANAL TEDAVİSİ NE KADAR SÜRER?
Kanal tedavisi süresini; dişin kök sayısı, kökün durumu, dişin ağızdaki konumu, hastanın uyumu gibi faktörler etkiler. Bu süre 20 dakika ile 90 dakika arasında değişmektedir.
KANAL TEDAVİSİ KAÇ SEANS SÜRER?
Çoğu kanal tedavisi tek seansta biter. Enfekte dişler iki seansta tedavi edilir.
NEDEN KANAL TEDAVİSİ İÇİN ENDODONTİSTE İHTİYAÇ DUYULUR?
Her diş hekimi mezun olduktan sonra kanal tedavisi yapabilir. Gelişen teknoloji ve branşlaşmalarla beraber her diş hekiminin her tedaviyi en iyi şekilde yapma şansı kalmamıştır. Kanal tedavisi üzerinde eğitim almış ve teknik imkanları kullanan, bu tedavi hakkında daha fazla bilgisi olan kişilerin bu tedaviyi yapmaları daha sağlıklı sonuçlar verir.
KANAL TEDAVİSİNİN ÖMRÜ NE KADARDIR?
İyi bir kanal tedavisi ve üst restorasyon yapılan dişin ömür boyu ağızda kalması amaçlanır.
KANAL TEDAVİSİ YAPILMIŞ BİR DİŞİN BAKIMI NASIL OLMADILIR?
Kanal tedavisi yapılmış bir dişin siniri olmadığından soğuk, sıcak ve çürükten dolayı oluşan ağrıları hissetmez. Kanal tedavisinden sonra yapılan dolgu veya kuron iyi yapılmazsa diş ile dolgu veya kuron arasında zamanla sızıntı meydana gelir. Bu nedenle kötü yapılan bir üst yapı, çok iyi yapılmış bir kanal tedavisinin başarısını direk etki eder. Ve dişin tekrar sorun yaratmasına sebebiyet verir. Bu nedenle iyi bir kanal tedavisinden sonra iyi bir üst yapının yapılması şarttır. Bunun dışında ağız hijyeni çok önemlidir. Sızıntının olmaması için:
-Diş çok iyi fırçalanmalı
-Diş ipi ile ara yüzeyler iyice temizlenmeli
-Ağız gargaraları tamamlayıcı ajan olarak kullanılmalıdır.
-Altı ayda bir diş hekimine kontrole gidilmeli. Gerekirse diş taşı temizliği yapılmalıdır.
Beş yıl sonra dolgu veya kuron kontrol edilmeli. Gerekirse yenilenmeli.
KANAL TEDAVİSİNDEN SONRA DİŞİM ÖLÜ BİR DİŞ Mİ OLACAK?
Dişin içindeki pulpa uzaklaştırıldığı için diş artık soğuk sıcak iletileri algılamaz. Ancak önceden olduğu gibi fonksiyonda kalır ve görevine devam eder.
İLTİHAPLI DİŞ KANAL TEDAVİSİ İLE KURTULUR MU?
İltihabın sebebi kök kanal sistemindeki mikroorganizmalardır. Uygun bir kanal tedavisi ile ortam mikroorganizmalardan arındırılırsa iltihabın iyileşme şansı oldukça yüksektir. Bu konuyla ilgili örnek vakaları inceleyebilirsiniz;
Vaka 2-A, 2-B, 4-A, 4-B ve 5-A, 5-B.
ÇOCUKLARA KANAL TEDAVİSİ YAPILIR MI?
Altı yaşında sürekli birinci büyük azılar sürmeye başlar. Yeterli temizlik ve hijyen sağlanmadığı zaman bu dişler hızla çürüyebilir. Dolgu yapılmazsa ve çürük pulpaya ulaşırsa kanal tedavisi gerekir. Dişin kökü bazen gelişimini tamamlamamış ve açık kalmış olabilir. Bu durumlarda apeksifikasyon tedavisi uygulamak gerekebilir. Çocuğun uyumlu olması tedavinin başarısını etkileyen en önemli kriterdir. Bazen travma nedeni ile dişler kırılır ve pulpa açığa çıkar. Bu tür durumlarda da çocuklara kanal tedavisi yapılması gerekebilir. Süt dişleriyle ilgili tedaviler genellikle pedodontistler (çocuk dişi uzmanı) tarafından yapılır. Vaka 1-A ve 1-B.
KANAL TEDAVİSİNDEN SONRA DİŞ NASIL BİR TEDAVİ GÖRECEK?
Çürük temizlendikten sonra kalan sağlam diş dokusu dolgu yapmaya müsaitse dolgu yapılır. Aşırı madde kaybı olan durumlarda kuron onley tarzı restorasyonlar yapılır. Kuron yapılacaksa kuronun altında kalan boşluk muhakkak kalıcı dolgular ile restore edilmelidir (Kompozit dolgular). Aksi taktirde sızıntı meydana gelir ve kanal tedavisinin ömrü azalır.
KANAL TEDAVİSİ YAPILMIŞ BİR DİŞE TEKRAR KANAL TEDAVİSİ YAPILABİLİR Mİ?
Eğer daha önceki tedavi başarısız olmuşsa sebep araştırılmalıdır. Malesef gördüğümüz başarısız kanal tedavilerinin çoğu yetersiz şekillendirme, temizlik ve doldurmadan kaynaklanmaktadır. Bu durumda eğer dişte kalıcı hasar meydana gelmemişse kanal tedavisi yenilenebilir. Bu işleme “retreatment” yada “kanal tedavisi tekrarı” denir.
Vaka 3-A, 3-B ve 6-A, 6-B.
ENDODONTİK CERRAHİ NEDİR?
Geleneksel kök kanal tedavisi ile sonuç alınamayan vakalarda kökün tedavisi cerrahi işlemle yapılır. Kanal tedavisindeki gelişmelerle beraber bu oran günümüzde %1-5 oranına kadar düşmüştür.
HANGİ DİŞLER KURTULUR? HANGİ DİŞLER ÇEKİME GİDER?
Dikey kırık, aşırı madde kaybı ve kemik kaybından dolayı aşırı sallantısı olan dişler dışında her diş düzgün bir tedavi ile ağızda kalabilir.
MİKRO ENDODONTİ NEDİR?
Dental mikroskop altında yapılan kanal tedavisi işlemine mikro endodonti denir.
MİKROSKOP KULLANIMININ SAĞLADIĞI AVANTAJLAR NELERDİR?
Günümüzde kanal tedavisinde devrim niteliği taşıyan araçlardan biri Dental Mikroskop’tur. Dental mikroskop ile dişi 25 kata kadar büyüterek tedavi edebiliriz. Bu gözümüzden kaçan ve tedavinin başarısını etkileyen pek çok optik faktörü ortadan kaldırıyor. Çekim endikasyonu konulan pek çok diş bu yöntem sayesinde kurtarılabiliyor.
KANAL TEDAVİSİNİN ÜCRETİ NE KADARDIR?
Fiyatlandırma kökün sayısı, dişin durumu ve daha önce kanal tedavisi görüp görmediği gibi etkenler göz önünde bulundurularak belirlenir. Oral muayene ve radyografik inceleme yapılmadan fiyatlandırma yapılması uygun değildir.